2011-12-31

Leibniz, race, nation . . . & universal language!

I am amazed when two entirely separate interests unexpectedly intersect. In this case, I had just acquired a book on the issue of racism in early modern philosophy. (I am footnoted in the essay on Spinoza.) I turned to this essay on Leibniz:

Fenves, Peter. “Imagining an Inundation of Australians; or, Leibniz on the Principles of Grace and Race,” in Race and Racism in Modern Philosophy, edited by Andrew Valls (Ithaca: Cornell University Press, 2005), pp. 73-89.

The editor Andrew Valls summarizes Fenves' argument on p. 10. To add to it: Leibniz is mistakenly identified as a pioneer in the advocacy of 'race' as a concept, where in actuality he never endorsed François Bernier's work. The closest he came to advocacy of noxious distinctions was in his youthful proposal to unite the powers of Europe in a campaign of conquest of the 'semi-beasts' of the non-Christian world and even to indoctrinate them as servile conscripts in this campaign. Liebniz's views of language are relevant here, and may be damning in a way that we would not otherwise realize. The concept of race, though, is not at issue. Leibniz's mature philosophy makes the concept of race practically unworkable, as, according to the monadology the classification of individuals and their conceptual subsumption into larger groups becomes metaphysically problematic. Furthermore, he revises his notions of non-Christian non-Europeans, taking the example of 'Australians', and argues that as rational beings they could be converted to Christianity.

This is certainly interesting, and as far as the military campaign is concerned, even more damning than what most people know about Leibniz's proposal for the invasion of Egypt as a deflection from the prospect of war in Europe. But the unexpected twist here is that there is a connection to Leibniz's interest in a universal language (and his advocacy of national languages and national particularity, e.g. with respect to German) and even to the taxonomy of the most successful inventor of an a priori artificial language, John Wilkins!

Who knew? But you can read the relevant extract for yourself:

Leibniz on Language, Race, and Nation

Invented Languages: Klingon and Beyond

Jen kurso ĉe la University of Texas at Austin:

LIN 312 • Invented Languages: Klingon and Beyond

T.e. "Inventitaj Lingvoj: Klingono kaj Pretere." Estas ankaŭ aparta retejo kun materialoj ĉi-teme:

LIN 312 • Invented Languages: Klingon and Beyond

Category Theory as Esperanto / Teorio de kategorioj

Category Theory as Esperanto, posted by David Corfield, The n-Category Café (A group blog on math, physics and philosophy), April 11, 2007

Ĉi tiuj matematikistoj malmulte komprenas Esperanton, sed ludas kun la analogio. Plej interesa interlingvistiktema estas priskribo de sciencfikcia romano The Embedding de Ian Watson. Sed la koncerna fako de matematika logiko ja estas interesa, kaj vi povas legi priskribon de ĝi en Esperanto:

Teorio de kategorioj - Vikipedio

Mi iam konis unu el la precipaj matematikistoj en ĉi tiu fako, William Lawvere, kiu cetere estas marksisto (sed en stalinisma kampo).

Henriko Zamenhof, kosmetikisto

Dankon al La Balta Ondo, 30 Decembro 2011:

Forgesita gazeto de Henriko Zamenhof

"Li specialiĝis pri haŭtmalsanoj kaj higieno. Li ne nur kuracis, sed ankaŭ verkis, redaktis kaj eldonis", ekz. revuon Kosmetyka.

2011-12-22

Festivus en Esperanto! (23 Decembro)

Finfine, jen festo por la resto:

Festivus - Vikipedio

Ĝoju, kaj preparu vian plendaron!

2011-12-20

Georgo Verda (Izrael Lejzerowicz), Kola Ajayi, & la blanka homo

Mi jam blogis pri La Harlema Renesanco pritraktita en Literatura Mondo en 1934, kaj pri Izrael Lejzerowicz, kiu, cetere, publikigis plurajn artikolojn en Literatura Mondo sub la pseŭdonimo Georgo Verda.

Lejzerowicz estas bone konata kiel aŭtoro de la satiro El la "Verda Biblio". Li ankaŭ distingiĝis per traduko de La Sorĉistino el Kastilio de Sholem Asch. Kiel Georgo Verda Lejzerowicz esprimis multe da amareco pri la stato de la homa socio kaj pri la Esperanto-movado. Mi jam raportis pri lia eseo "Zamenhof eraris." Mi ĵus enretigis alian rimarkindan eseon:

Nigraĵoj,” en Literatura Mondo, aprilo 1933 (#4), p. 55.

Ĉi tie mi lernas unuafoje pri la joruba esperantisto Kola Ajayi. Jean Forge rekrutis S-ron Ajayi kaj verkis pri li en "Nia Nigra Filo," nuntempe kritikata kiel rasisma. Nu, Verda/Lejzerowicz mokas la tutan prezenton de Ajayi inter la blankulaj esperantistoj. La blankulo rajtas ĝui la afrikanon kiel ekzotikan primitivulon senpolitikigitan, tiel restante "senkulpe blanka." Verda  / Lejzerowicz skeptikas ankaŭ, pripensante la sintenon de usonanoj pri negroj, pri la bonvenigemo de usonaj esperantistoj. Li prezentas la demandon, ĉu la diablo estas nigra, aŭ blanka? Ludante kun la kolorsimbolismo, li montras diversekzemple la "nigron" de la diabla blanka mondregno.

Ĉu Lejzerowicz iomete anticipis propran eventualan sorton en blankula civilizo? En 1942 li mortis en nazia ekstermejo Treblinka.

2011-12-15

Harlema Renesanco en Literatura Mondo (1)

Feliĉan Zamenhoftagon!

La lastatempa enretigo de la plej eminenta iama literatura revuo en Esperanto, Literatura Mondo, estas nekalkuleble valora afero:

Literatura Mondo 1922-1949

Troveblas en la arkivo eble neatentitaj trezoroj. Plej interesa por mi nun estas la eltrovo de manpleno da recenzoj, artikoloj, kaj artbildoj reference al la Harlema Renesanco de la 1920aj jaroj en la fama negra kvartalo de Novjorkurbo. Mi komencas mian ekspluatadon de tiu materialo, kiu aperis inter 1931 kaj 1934, per aparta enretigo de la jena artikolo:

“L.” “ Observo: Negraj Poetoj en Ameriko” [recenzo], en Literatura Mondo, majo 1934 (#4), p. 79.

Mi bezonas eltrovi, kiu estas "L."

Rimarku, ke "Observo" estas la ĝenerala rubriko por recenzoj.

Miareteje troveblas mia transskribo kun notoj kaj retligo al la koncerna numero, plus aliaj rilataj retligoj.

Jen mia dua enretigo, kun notoj, de recenzo el 1934:

“Observo: Van Vechten: Negra Ĉielo” [Recenzo], en Literatura Mondo, novembro 1934 (#9), p. 175-6.

La recenzinto ne tradukis la nuntempe abomenatan vorton kiu signifas "negraĉo"-n. Van Vechten fakte apartenis al la tiutempa speco de blankuloj negroamantaj; mi supozas ke li intencis uzi la vorton idiotisme, ne senhonorige.

Mi intencas enretigi la ceterajn rilatajn aferojn kaj traduki ĉi tiujn kaj ceterajn anglalingven.

Zamenhof!


Tiel mi kaj krokodila amiko ofte intersalutis en Buffalo.

Hodiaŭ estas la glora Zamenhof-Tago, pri kiu vi povas legi ankaŭ krokodile en Vikipedio:

Zamenhof Day - Wikipedia, the free encyclopedia

Mi solenas per daŭrigo de miaj laboroj en la arkivo de Literatura Mondo, ekz.:

"Zamenhof eraris" de Georgo Verda, Literatura Mondo, novembro 1934 (#9), p. 168.

La aŭtoro (pseŭdonimo?) komencas per la konstato ke "la paciga rolo de Esperanto estas nura iluzio." Sekvas amaraj asertoj pri la esperantistoj mem. Li dankemas, ke Esperanto ankoraŭ ne venkis, ĉar se jes, "la homaro estus delonge pereinta en reciproka buĉado." Mi ridegas kaj paradokse ĝojas legante ĉi tion. (Ĉu ne oni diris la saman en La Petveturista Gvidlibro pri la Galaksio?)

Nu, la aŭtoro devis ankaŭ alfronti la minacon de faŝismo, kiu jam jukis subigi la mondon, kaj li trovis, evidente, tiu sama etoso penetranta la Esperanto-movadon. La aŭtoro lamentas mankon de internigo de la interna ideo, kaj speciale kulpigas la "neŭtralan" movadon pro manko de unuigaj ideoj. Li konkludas:

"Ĉu ne estus plej logike kaj praktike, se la esperantistoj dividu sin en kelkajn frakciojn, konforme al siaj apartaj mondrigardoj?"
Almenaŭ en tiuj specifaj sferoj Esperanto povus trovi siajn verajn samideanojn kaj efektivigi interkomunikadon, interpaciĝon, kaj unuiĝon.  Anstataŭ konstante interbatalanta, interfrapanta "granda rondo familia" , stariĝus pli fratecaj, pacemaj rondetoj.

Nu, jen pruvo, ke esperantistoj nek estis nek estas unuforme naivaj, malrealismaj revuloj. Fakte, esti esperantisto, eĉ "nura" esperantoparolanto, en la 1930aj jaroj, postulis fortan kuraĝon.

2011-12-09

Languages and the United Nations

SYMPOSIUM sponsored by the Universal Esperanto Association:

Languages and the United Nations
The Church Center, 777 United Nations Plaza, New York, NY 10017
December 16, 2011, 2:30 pm - 4:30 pm

Last year's Zamenhof symposium is mentioned in this announcement. George Soros made a surprise appearance at the end, and of course captured the attention of the news media. He was preceded by several speakers, including myself, who constituted the formal program.

Komikso pri la vivo de Zamenhof



Mi memoras ĉi tiun komikson de kelkaj jardekoj: ĝi nun troviĝas en videa formato kun muzika aldono. Ĉi-vespere okazos la Zamenhof-bankedo de la Esperanto-Societo de Vaŝingtono.