2008-10-08

Klerismo: terminologia enketo

Verkite 2008.07.31, red. 2009.05.08:

Mi serĉas la plej bonan Esperanton terminon por la koncepto/epoko:

Aufklärung (germana) = Enlightenment (angla).

En la angla, "enlightenment" havas du kontraŭajn filozofiajn signifojn krom ĉiutagan: la alia signifo estas mistika enlumiĝo. Sed majuskligo de la vorto plus kunteksto forigas ambiguecon.

Ŝajnas, ke en Esperanto, la plej uzata vorto estas "Klerismo" (kun majusklo). Eblas estas mia anglalingva tendenco, sed tiu vorto por filozofia koncepto rilate al epoko ŝajnas malpreciza. Mi ne fide memoras mian propran praktikon: eble "Iluminiĝo" aŭ "Enlumiĝo".

Jen miaj eltrovaĵoj pri termina uzado:

Klerismo
http://eo.wikipedia.org/wiki/Klerismo

Aŭ: Jarcento de la Lumoj.
Rim. diskuton:
http://eo.wikipedia.org/wiki/Diskuto:Klerismo
Iu citas difinon el PIV. Iu proponas "Klarismo"-n.

Jen aliaj proponoj: Lumjarcento, Lumepoko. Iu mencias "(ek)lumiĝo"n.
Reta Vortaro: klerismo = Enlightenment (epoko)
http://www.reta-vortaro.de/revo/

"Idea movado en la 18a jarcento en Europo kaj Nordameriko, apelacianta al la racio por reformi la tradiciajn ideojn kaj instituciojn . . ."

Klereco
Vikipedio: Filozofio
http://eo.wikipedia.org/wiki/Filozofio

Klereca epoko
Vikipedio: Filozofio
http://eo.wikipedia.org/wiki/Filozofio

Luma Jarcento (1679-1789)
Enciklopedio Simpozio: Filozofio, Okazinta historio de: Modernepoka filozofio
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/a-mega/Termino_F/FILOZOFIO.html

Enciklopedio Simpozio: Franca Enciklopedio
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/a-mega/Termino_E/ENCIKLOPEDIO.html

Enciklopedio Simpozio: CELOJ DE LA EDUKO
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/y-mega/Filozofio_Pri_Educo/1448y426.htm
Enciklopedio Simpozio: Egaleco
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/a-mega/Termino_E/EGALA.html
Enciklopedio Simpozio, k.a.
Eklumiĝo (mistika/religia termino)
Enciklopedio Simpozio:
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/a-mega/Termino_E/EGALA.html

Iluminisma Jarcento

Enciklopedio Simpozio: Franca Enciklopedio
http://www.simpozio.ufsc.br/Esp/1-enc/a-mega/Termino_E/ENCIKLOPEDIO.html

Kritika Teorio en Esperanto

Temas precipe pri la t.n. Frankfurta Skolo, sed la termino "kritika teorio" uzeblas iom pli larĝe.

Jen miaj ĝeneralaj esperantologiaj gvidiloj konsulteblaj:

Esperanto Study Guide / Esperanto-Gvidilo

Esperanto & Laborista Movado / Esperanto & the Labor Movement

Jen miaj anglalingvaj gvidiloj pri la Frankfurta Skolo:

Theodor W. Adorno Study Guide

The Frankfurt School: Philosophy in Relation to Social Theory, Cultural Theory, Science, and Interdisciplinary Research. Phase 1: Horkheimer, Adorno, and Marcuse in the 1930s. Study Group Syllabus

Pri filozofia terminologio: Se vi serĉos retejon Enciklopedio Simpozio-n, vi trovos hazardajn menciojn de Adorno kaj aliaj. Ĝenerale, vi trovos ĉiaspecan filozofiajn terminojn kaj ideojn kiuj eventuale utilus al diskutado pri filozofiaj konceptoj. Mi ankaŭ posedas fotokopion de la Filozofia Vortaro de Stan Kamaryt de 1934, sed mi supozas ke oni trovus Enciklopedio-Simpozion sufiĉe utila por ĝeneralaj celoj.

Ankaŭ la Vikipedio enhavas filozofiajn erojn. Ekz. oni povis komenci plej ĝenerale per Filozofio - Vikipedio.

Por publika diskutado, ekzistas la ĝenerala grupo filozofio ­ yahoo-grupo. Estas ankaŭ diversaj maldekstraj grupoj.

Ĉi-bloge, alklaku unue temon Frankfurta Skolo. Kelkaj el la jenaj artikoloj ricevas apartajn blogerojn:

Arta partikulareco kaj Esperanto [pri teorio de Georg Lukàcs] de R. P. Nogueira

Komunika Etiko kaj Esperantismo de Helmut Welger

Derrida kaj Habermas pri terorismo de Giovanna BORRADORI, trad. Vilhelmo Lutermano

Derrida en dialogo pri terorismo

Habermas en dialogo pri terorismo

Cinika Racio Difinita de Peter Sloterdijk (traduko)

La Deziro Asfiksiata, Aŭ Pri Kiamaniere la Kultur-Industrio Detruas la Individuon de Bernard STIEGLER

De Kap-Redukto al Korpo-Ŝanĝo de Dany-Robert DUFOUR

Ĉu alternativo? La kritika penso ĉe la fino de la dudeka jarcento de Jurgo Alkasaro (1996)

Jürgen Habermas - Vikipedio

Fuĝo for de libereco - Vikipedio (laŭ Erich Fromm)

The Language of Democracy: Vernacular Or Esperanto? A Comparison between the Multiculturalist and Cosmopolitan Perspectives by Daniele Archibugi

Vidu ankaŭ blogeron pri: "Unpacking a Provencal Library" de Rosemary Lloyd, kiu referencas Walter Benjamin kaj Esperanton.

Unpacking a Provencal Library

Note: The title takes off from a well-known essay by German-Jewish philosopher and critic Walter Benjamin. Following the abstract are excerpts from the full text of the article. The archive in question is now to be found at the Lilly Library, Indiana University. It would be nice to locate, if possible, Aubanel's "Venus d'Arles" in Esperanto translation.

* * *

Lloyd, Rosemary. "Unpacking a provencal library. " Nineteenth-Century French Studies. 32.3-4 (Spring-Summer 2004): 332(14).

Abstract:

The recent acquisition of the library of the Aubanel family, whose best-known member was the poet, Theodore Aubanel, allows a study of the Felibrige movement, its friends, and its critics, through an analysis of the manuscript inscriptions. Of the library's 1,300 books and ten boxes of pamphlets, periodicals, newspapers, and academic bulletins, there are some six hundred inscriptions and manuscript insertions written in French, Provencal, Catalan, Italian, English, and Esperanto. Ranging form brief definitions to sonnets, from praise to provocation, they shed an unaccustomed light on the writers, presses, and preoccupations of nineteenth-century Provence. (RL)

* * *

"The Provencal library in question is that of the Aubanel family, and especially of Theodore Aubanel, whom Paul Valery once termed the only true Provencal poet, and who had been such a supportive companion of Stephane Mallarme during the grim time he spent as a teacher in the provinces, the dear friend to whom Mallarme would write sending kisses from his daughter Genevieve, then a toddler, to Aubanel's infant son Jean-de-la-Croix. (2) Aubanel was a member of the Felibrige, (3) the band of Provencal writers who in the second half of the nineteenth century, at a time when Paris was rapidly extending its linguistic and cultural hegemony, were struggling to preserve at least some aspects of their culture, in a bid whose most concrete trace can be round in the Museon Arletan in Arles, to which Frederic Mistral devoted the money he earned from his Nobel Prize. (4) But the members of the Felibrige were also attempting not just to preserve the Provencal language, but also to transform into a written language what until then had been largely a spoken language (at least since the middle ages). In 1855 they founded an almanac, L'Armana prouvencau, which is still published today and which reflects this intellectual, artistic, and political conviction of the importance of those non-French languages and cultures practiced within the hexagon."

* * *

"Approximately six hundred of the books and pamphlets, moreover, include manuscript additions, either in the form of inscriptions written directly on the volume, or in that of inserted letters or poems. (7) There are also, lamentably, several traces of authors or presses who simply resorted to a stamp--Hommage de l'auteur--truly the work of art in the age of mechanical reproduction. These envois and dedications suggest something of the writer's aspirations for his work (rarely, in this particularly masculine culture, her work--Marie Jenna and Adele Souchier are among the few exceptions). (8) Insofar as they indicate the level of attachment to the movement and its purposes, the inscriptions furnish a sense of an effervescent if somewhat heterogeneous fellowship, with links to many other groups who were trying to give prominence to what we now term less-studied languages, languages like Catalan and Welsh, Esperanto and Gaelic. The network of relationships such dedications sketch allows us, not just, as Robert Darnton has argued, to "inspect the furnishings" of a library-owner's mind (134), but more importantly to see the Felibrige movement, and indeed the clusters of such movements, from a perspective quite different from that provided by more conventional historical approaches."

* * *

"Written in French and Provencal, Catalan, Italian, English, and Esperanto, these manuscript insertions run the gamut of the genre of the inscription"

* * *

"And although there are no books inscribed by Mistral, there is a card from him, in his beautiful handwriting, and his 1909 Mirejo has an insert, a translation of Aubanel's "Venus d'Arles" into Esperanto. (27) Aubanel's poem, which is part of his collection Li Fiho d'Avignoun (The Girls of Avignon), is there in his handwriting with his translation into French."

2008-10-07

Ilustrita Historio de la Laborista Esperanta Movado


Laboristaj Kronikoj pri la Hispana Esperanto-Movado de Antonio Marco Botella (1996). Recenzo de Ilustrita Historio de la Laborista Esperanta Movado.

Fritz-Hüser-Institut, Dortmund, 1993, 113 paĝoj. En la germana & Esperanto.

  • Rainer Noltenius: "Fritz-Hüser-Instituto pri germana kaj eksterlanda laborista literaturo kiel arkivo de la laborista Esperanto-movado"

  • Detlev Blanke: "Germana Laborista Esperanto-Asocio 1911-1933 (Historia skizo)"

  • Eduard Weichmann: "Kroniko"

  • Jiri Proskovec: "Superrigardo pri la Esperanto-arkivo de la Fritz-Hüser-Instituto"

  • Ulrich Lins: "Esperantistoj en la Hispana Intercivitana Milito"

  • Detlev Blanke: "Elekta bibliografio pri esploroj pri la historio de la laborista Esperanto-movado"